माजी अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रंप आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्यात मंगळवारी दोन तासांहून अधिक काळ झालेल्या चर्चेने कूटनीतिक वर्तुळात चर्चा सुरू केली आहे. युक्रेनमध्ये ३० दिवसांच्या युद्धविरामाच्या प्रस्तावावर केंद्रित असलेल्या या चर्चेमुळे दोन्ही नेत्यांनी शांततेसाठी सहमती दर्शवली असली तरी अनेक महत्त्वाचे मुद्दे आणि आव्हाने उभी राहिली आहेत.
ट्रंप-पुतिन यांची दोन तासांची चर्चा
डोनाल्ड ट्रंप यांनी सकाळी १० वाजता (ईस्टर्न टाइम) व्लादिमीर पुतिन यांना फोन केला आणि ही चर्चा दोन तासांहून अधिक काळ चालली. व्हाइट हाउसच्या अहवालानुसार, ही चर्चा सकारात्मक राहिली असून पुतिन यांनी ट्रंपच्या शांततेसाठीच्या प्रयत्नांचे कौतुक केले आणि मानवी जीव वाचवण्याच्या गरजेवर भर दिला.
रशियन राष्ट्राध्यक्षांनी सांगितले की, ते शांततामय तोडगा काढण्यास बांधील आहेत, परंतु कोणत्याही करारामध्ये रशियाच्या सुरक्षिततेच्या गरजा आणि युद्धाच्या मूळ कारणांचा विचार केला गेला पाहिजे.
३० दिवसांच्या युद्धविरामावरील चर्चा
या चर्चेचा मुख्य मुद्दा ट्रंप यांचा ३० दिवसांचा युद्धविराम प्रस्ताव होता. पुतिन यांनी या प्रस्तावास माफक पाठिंबा दर्शवला, मात्र काही महत्त्वाचे मुद्दे मांडले:
युद्धविरामाचा अंमल: युद्धविरामाच्या अंमलबजावणीसाठी प्रभावी देखरेख यंत्रणा आवश्यक असल्याचे रशियाने स्पष्ट केले.
युक्रेनच्या सैन्याची तयारी: युद्धविरामाच्या कालावधीत युक्रेनमध्ये सक्तीची भरती थांबवली पाहिजे आणि सैन्य पुनर्रचनेला आळा घातला पाहिजे.
कीव्हच्या वागणुकीबाबत चिंता: युक्रेनने याआधी झालेल्या करारांचे पालन न केल्याचा रशियाचा आरोप आहे आणि त्यामुळे युद्धविरामाच्या यशस्वितेवर प्रश्नचिन्ह आहे.
पाश्चात्त्य सैन्य मदत: रशियाने पश्चिमी देशांनी युक्रेनला शस्त्रास्त्र आणि गुप्तचर माहिती पुरवणे थांबवण्याची मागणी केली.
मानवतावादी दृष्टिकोन: ट्रंप यांनी कुर्स्क भागात अडकलेल्या युक्रेनियन सैनिकांच्या सुरक्षिततेबद्दल चिंता व्यक्त केली. त्यावर, पुतिन यांनी आश्वासन दिले की जर हे सैनिक आत्मसमर्पण करत असतील, तर त्यांच्याशी आंतरराष्ट्रीय कायद्यांनुसार योग्य वागणूक दिली जाईल.
युद्धविरामाच्या आव्हानांवर प्रतिक्रिया
व्हाइट हाउसने या चर्चेबाबत आशावाद व्यक्त केला असला तरीही अनेक अडचणी कायम आहेत. युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोडिमीर झेलेन्स्की यांनी या चर्चेबाबत शंका व्यक्त केली.
“पुतिन थेट ट्रंप यांना सांगण्यास घाबरत आहेत की त्यांना हे युद्ध सुरूच ठेवायचे आहे आणि युक्रेनियन नागरिकांना मारायचे आहे. त्यामुळे त्यांनी अशा अटी ठेवल्या आहेत ज्या युद्धविरामाला अपयशी ठरवू शकतात किंवा दीर्घकाळ चालू राहू शकतात,” असे झेलेन्स्की यांनी सांगितले.
युक्रेनने पुन्हा एकदा ठाम भूमिका घेतली आहे की, देशाची सार्वभौमता तडजोडीच्या पलिकडे आहे आणि रशियाने संपूर्ण ताब्यात घेतलेली जमीन सोडली पाहिजे. यामध्ये २०१४ मध्ये रशियाने ताब्यात घेतलेला क्राइमिया आणि २०२२ पासून ताब्यात घेतलेल्या प्रदेशांचा समावेश आहे.
कूटनीतिक चर्चांमध्ये विलंब आणि मध्यस्थी प्रयत्न
ट्रंप-पुतिन यांच्यातील कॉल एका तास आधी नियोजित होता, परंतु पुतिन एका व्यावसायिक परिषदेत सहभागी असल्याने तो उशिरा झाला. या परिषदे दरम्यान, पुतिन यांनी पश्चिमी देशांकडून लादण्यात येणाऱ्या निर्बंधांमुळे रशियाच्या आर्थिक पृथक्करणावर भाष्य केले.
तसेच, अहवालानुसार, ट्रंप यांना आधीच रशियाच्या भूमिकेबद्दल संदेश पाठवण्यात आला होता. अमेरिकेचे दूत स्टीव्ह विटकॉफ यांनी मॉस्कोमध्ये चर्चा केली आणि रशियन बाजूने युद्धविरामाबाबत "संयत आशावाद" व्यक्त केला.
पुढील पाऊल काय?
जरी ट्रंप आणि पुतिन यांची चर्चा सकारात्मक वाटत असली तरी युक्रेन युद्धाच्या भविष्याबद्दल अजूनही अनिश्चितता कायम आहे. अमेरिकेचे सचिव मार्को रुबियो आणि राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार माईक वॉल्ट्झ यांनीही स्पष्ट केले की, युद्धविराम आणि शांतता करार घडवून आणणे हे मोठे आव्हान असेल.
सध्या संपूर्ण जग या कूटनीतिक हालचालींकडे लक्ष ठेवून आहे. ट्रंप-पुतिन चर्चेने युद्धविरामाच्या दिशेने खरोखरच पाऊल टाकले आहे का, की ही चर्चा केवळ युद्धातील आणखी एक टप्पा आहे, हे लवकरच स्पष्ट होईल.
0 Comments